(Bugün saat 19.00 sıralarında başlayan koma, gittikçe ağırlaşarak ölüm anına kadar devam etmiştir).
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği’nin, Atatürk’ün sağlığına ait akşam tekrar resmî bildiri yayımlamaya başlaması: “…Bugün saat 18.30’da hastalık birdenbire normal seyrinden çıkarak şiddetlenmiş ve sıhhî vaziyetleri yeniden ciddiyet kazanmıştır.”
8 Kasım 1938 akşamı saat 19.00’da Atatürk doktoru Neşet Ömer İrdelp’e bakarak “aleykümesselam” dedi ve son büyük komaya girdi…
Operatör Doktor Mim Kemal Öke, 21 Eylül günü Atatürk’ün karnında biriken suyu tekrar aldı. 26–27 Eylül günü Atatürk ilk kez komaya girdi. Ölüm onu bu kez teğet geçmişti. Daha sonra Atatürk Afet İNAN’a bir ormana gitme arzusunu anlatıyordu…
Yapılan tüm tedavilere rağmen Atatürk günden güne kötüleşiyor, karın bölgesinde su toplanmaya devam ediyordu. Viyana’dan Eppinger, Almanya’dan Bergmann adında iki profesör gelmişti. Bunların koydukları teşhis ve tedavi aynı idi. Atatürk 16 Ekim 1938’de ağır bir komaya daha girdi ve 20 Ekim gününe kadar komada kaldı.
Komayı atlatan Atatürk Ankara’ya Cumhuriyet törenlerine gitmek istiyordu. Ancak doktorlar Atatürk’ün Ankara’ya gitmesine izin vermiyorlardı. Atatürk isyan edercesine “Ankara’ya gidelim. Ne olacaksam orada olayım ” diyor, doktorların izin vermeme sebepleri açıklanınca hiddetleniyordu. Atatürk “Beni bir an evvel Ankara’ya götürün yapılacak mühim işler var.” demiş, ne yazık ki yapacakları, düşündükleri ne ise yapamamıştı.
29 Ekim günü Cumhuriyet’in 15 yılıydı ve Ata Ankara’ya gidemediği için üzülüyordu. 29 Ekim törenlerinden dönen Kuleli Askeri Lisesi öğrencilerini alan vapur Dolmabahçe Sarayı önünden geçiyordu. Öğrenciler Atatürk’ü görmek istiyordu. Ata tüm itirazlara rağmen pencere kenarına geldi öğrencileri selamladı. Öğrenciler de hep bir ağızdan 10. yıl Marşı’nı söylediler. Atatürk ilk kez o gün gözyaşları döküyordu.
Tüm tedavilere rağmen günden güne eriyen Atatürk, 8 Kasım 1938 günü şiddetli bir rahatsızlık daha geçirdi. Saat altı buçuk gibi gelen bu rahatsızlıkta Atatürk’ün midesi bulanmış ve kusmaya başlamıştı.
Sürekli istifra etmeye çalışan Atatürk, bu sırada Hasan Rıza Beye (Soyak) bakarak “Saat kaç?” diye birkaç kez sormuş, Hasan Rıza Bey her soruşunda “Saat 7 efendimiz” diyerek cevap vermişti. Bu sırada kendisine haber verilen Neşet Ömer Bey de gelmişti. Atatürk’e gereken tedavileri yapıyorlar ve bazı önlemler alıyorlardı. Neşet Ömer Bey bir ara “Dilinizi göreyim efendim.” diye seslendi. Atatürk dilini yarıya kadar dışarı çıkardı. Neşet Ömer Bey “Biraz daha uzatınız efendim.” diye seslenince Atatürk, Neşet Ömer Bey’e bakarak
- “Ve aleykümüsselam” diyerek gözlerini kapattı. Atatürk son kez komaya girmişti…
