Aslında evlerimizdeki yumurtalarımız bize üzerindeki yazılarla çok fazla şey anlatıyor.
Türk Gıda Kodeksi’ ne göre Türkiye’de satışı yapılan her türlü besin ürününe ilişkin belli standartlar vardır. Yumurtayla ilgili konuşacak olursak bu standartların amacı tavuklardan elde edilen yumurtanın tekniğine uygun ve hijyenik şekilde paketlenmesi, muhafaza edilmesi, depolanması, taşınması ve pazarlanmasında dikkate alınacak özellikleri belirlemektir.
Yumurtanın yetiştirilme metodu, ülke kodu, il trafik kodu, üretildiği işletme kodu hatta kümesin numarası ve yumurtlama tarihi yumurtanın üzerinde yer almalıdır.
Biz tüketicilerin en çok dikkat etmesi gereken iki önemli kod yetiştirilme metodu ve yumurtlama tarihi.
Yumurtanın tazeliğinin belirlenmesinde yumurtlama tarihi oldukça önemlidir.A sınıfı bir yumurtanın son tüketim tarihi günü geçmemelidir. Alıp dolaba koyuyorum taze mi değil mi bakmadan tüketiyorum diyenler için oldukça pratik bir yöntem var.
Yumurtanın tazeliğini tuzlu suda test edebilirsiniz. Eğer yumurta suyun dibine çöküyorsa taze, suyun yüzeyine çıkıyorsa bayatlamış demektir.Bunun nedeni ise zamanla yumurtanın içerisindeki hava boşluğunun artması ve böylece yoğunluğunu kaybetmesindendir.
Bir diğer dikkat edilmesi gereken husus ise yumurtanın üretilme metodu yani yumurtayı elinize aldığınızda üzerinde yazanların en başındaki 0, 1 , 2, 3 yazan kısım.
0: Organik yumurta
1:Serbest Gezen Tavuk
2:Kümeste Gezebilen
3:Kafeste Duran
Eğer alacağınız yumurtada yumurtlama tarihi ve bu kodlar yoksa satın almamaya özen gösterin.
Şehirleşme ve sanayileşme artarken doğallıktan ve organik hayattan git gide uzaklaşıyoruz. Bu nedenle bu dönemde satın aldığımız ve tükettiğimiz besinlere daha çok dikkat etmek gerekiyor.
Evet belki günümüzdeki organik kavramıyla geçmişteki organik kavramı da uyuşmuyor ama yine de kafeste sürekli ışık altında ne kadar yumurtlarsa o kadar iyi gözüyle bakılan bir tavuğun yumurtasındansa yumurtlama sıklığı kısmen de olsa tavuğa bırakılan organik tavuğu seçmek daha iyi bir tercih olabilir.
Türk Gıda Kodeksi’ne ait Yumurta Tebliği’nde olduğu gibi diğer besin gruplarında da oldukça detaylı belirtilen birçok yönetmelik var fakat maalesef besin sektöründeki taklit ve tağşiş oldukça yaygın. Bu durum da bu kodların ne kadar önemli olduğunu bir kez daha vurgulamak gerekiyor.
Organik Adı Altında Satılan Her Yumurtayı Almayın!
“Organik” veya “Gezen tavuk yumurtası” adıyla satılan yumurtalar çok da güvenilir olmayabiliyor. Çünkü bir işletmede yetiştirilmeyen bir tavuğun organik şartlar altında hangi tür yemle beslendiğini bilemiyoruz. Evet bir denetim altında bilinen ve kaliteli yem ile beslenerek yetiştirilen tavuklar kabul fakat ne bulursa onu yiyen hatta zamanla yem yerine küçük çakıl taşlarıyla bile beslenen tavuğun yumurtasının kalitesinde de bir düşme meydana gelebiliyor.
Bu nedenle özetle en doğru tercih güvenilen bir işletmenin yumurtlama tarihi ve yetiştirilme kodu başta olmak üzere diğer kodlara da yer verdiği şeffaf bir şekilde tüketiciye sunulan “0, 1 veya 2 kodlu yumurtaları tercih etmek olacaktır.
Yumurtaya dair bir diğer nokta ise yumurta büyüklüğü.
Hangi boy yumurta tercih edeceğiniz tamamen size kalmış bir husus fakat hangi gram aralıklarında S, M, L, XL olarak adlandırıldığını bilmekte fayda var. E tabi bir de olayın kalori boyutu var ki 1 küçük yani “S” yumurtanın ortalama enerji miktarı 70 kcal diyebiliriz.
Yumurta, kolesterol içeriği yüksek bir besindir.
Bu nedenle hiperkolesterollü bireylerin tüketimlerini kontrol altında tutması gerekir. Kalori miktarını ayarlamakta zorlananlar içinse bu büyüklüklere göre kalori miktarını öğrenmek oldukça faydalı olacaktır.
Yumurta, “örnek protein” olarak adlandırılan en kaliteli protein kaynaklarındandır. Aynı zamanda sodyum, potasyum ve kalsiyum mineralleri ve özellikle A ve D vitaminleri başta olmak üzere mikro besin ögelerinden de oldukça zengin bir besindir.
Olabildiğince organik, çeşitli hormonlara maruz kalmamış tavukların eti de yumurtaları da faydalıdır, diyebiliriz fakat yazımda da bahsettiğim gibi taklit ve tağşişin arttığı şu dönemlerde özellikle hormonal kökenli tiroid gibi hastalıkları olanların yumurta ve tavuk seçimlerinde bir hayli dikkatli olmasında hatta güvenemedikleri ve içeriğinden emin olamadıkları tavuk veya yumurtaları tüketmemelerinde fayda var.
Diyetisyen Şükriye ERAL
Mail:diyetisyensukriyeeral@gmail.com
